ศัพท์บาลี --->>อุปริ-->> คำแปล --->>นิ. ในเบื้องบน เป็นนิบาตบอกที่ เช่น กสฺส นุ โข อุปริ สาโป ปติสฺสติ = อ. ความสาป จักตกไป ในเบื้องบน ของใคร หนอแล [ธ.๑: ติสฺสตฺเถรวตฺถุ หน้า ๓๙]

ศัพท์บาลี --->>อุปริฏฺปจฺเจกพุทฺธ-->> คำแปล --->>น.,ปุ. พระปัจเจกพุทธเจ้า นามว่าอุปริฏฐะ แจกเหมือน ปุริส เช่น จ.เอก. อุปริฏฺปจฺเจกพุทฺธสฺส แก่พระปัจเจกพุทธเจ้า นามว่าอุปริฏฐะ เป็นวิเสสนบุพพบท กัมมธารย สมาส วิ.ว่า อุปริฏฺโ ปจฺเจกพุทฺโธ = อุปริฏฺ- ปจฺเจกพุทฺโธ

ศัพท์บาลี --->>อุปริตล-->> คำแปล --->>๑ น.,นปุ. พื้นในเบื้องบน แจกเหมือน กุล เช่น ส.เอก. อุปริตเล ที่พื้นในเบื้องบน เป็น สัตตมีตัปปุริสสมาส วิ.ว่า อุปริ ตลํ = อุปริตลํ พื้นในเบื้องบน

ศัพท์บาลี --->>อุปริตล-->> คำแปล --->>๒ น.,นปุ. เบื้องบนแห่งพื้น แจกเหมือน กุล เฉพาะฝ่ายเอกวจนะ เช่น ส.เอก. อุปริตเล ในเบื้องบนแห่งพื้น เป็นนิปาตปุพพกะ อัพยยี ภาวสมาส วิ.ว่า ตลสฺส อุปริ = อุปริตลํ เบื้องบน แห่งพื้น

ศัพท์บาลี --->>อุปริปาสาท-->> คำแปล --->>น.,นปุ. เบื้องบนแห่งปราสาท แจก เหมือน กุล เฉพาะฝ่ายเอกวจนะ เช่น ส.เอก. อุปริปาสาเท ในเบื้องบนแห่งปราสาท เป็นนิปาต ปุพพกะ อัพยยีภาวสมาส วิ.ว่า ปาสาทสฺส อุปริ = อุปริปาสาทํ เบื้องบนแห่งปราสาท

ศัพท์บาลี --->>อุปริปาสาทตล-->> คำแปล --->>น.,นปุ. พื้นในเบื้องบนแห่ง ปราสาท แจกเหมือน กุล เช่น ส.เอก. อุปริปาสาท ตเล ที่พื้นในเบื้องบนแห่งปราสาท เป็นสัตตมี ตัปปุริสสมาส มีนิปาตปุพพกะ อัพยยีภาวสมาส เป็นภายใน มีวิเคราะห์ตามลำดับ ดังนี้ นิ.อัพ.วิ. ปาสาทสฺส อุปริ = อุปริปาสาทํ เบื้องบนแห่ง ปราสาท ส.ตัป.วิ. อุปริปาสาเท ตลํ = อุปริ ปาสาทตลํ

ศัพท์บาลี --->>อุปริภูมิ-->> คำแปล --->>น.,อิต. เบื้องบนแห่งแผ่นดิน แจกเหมือน รตฺติ เช่น ส.เอก. อุปริภูมิยํ ในเบื้องบนแห่งแผ่นดิน [น่าจะเป็น อุปริภูมิสฺมึ เพราะอัพยยีภาวสมาส บทสำเร็จต้องเป็นนปุงสกลิงค์ เอกวจนะ เท่านั้น] เป็นนิปาตปุพพกะ อัพยยีภาวสมาส วิ.ว่า ภูมิยา อุปริ = อุปริภูมิ เบื้องบนแห่งแผ่นดิน หรือเป็น สัตตมีตัปปุริสสมาส วิ.ว่า อุปริ ภูมิ = อุปริภูมิ แผ่นดินในเบื้องบน [เหมือน อุปริมคฺค]

ศัพท์บาลี --->>อุปริมคฺคกิจฺจ-->> คำแปล --->>น.,นปุ. กิจด้วยมรรคในเบื้องบน แจกเหมือน กุล เช่น ป.เอก. อุปริมคฺคกิจฺจํ อ. กิจ ด้วยมรรคในเบื้องบน เป็นตติยาตัปปุริสสมาส มี สัตตมีตัปปุริสสมาส เป็นภายใน มีวิเคราะห์ตาม ลำดับ ดังนี้ ส.ตัป.วิ. อุปริ มคฺคํ = อุปริมคฺคํ ต.ตัป.วิ. อุปริมคฺเคน กิจฺจํ = อุปริมคฺคกิจฺจํ

ศัพท์บาลี --->>อุปริมคฺคตฺตยกิจฺจ-->> คำแปล --->>น.,นปุ. กิจด้วยหมวดสาม แห่งมรรคในเบื้องบน แจกเหมือน กุล เช่น ทุ.เอก. อุปริมคฺคตฺตยกิจฺจํ ยังกิจด้วยหมวดสาม แห่งมรรคในเบื้องบน เป็นตติยาตัปปุริสสมาส มีสัตตมีตัปปุริสสมาส และฉัฏฐีตัปปุริสสมาส เป็นภายใน มีวิเคราะห์ตามลำดับ ดังนี้ ส.ตัป.วิ. อุปริ มคฺคํ = อุปริมคฺคํ ฉ.ตัป.วิ. อุปริมคฺคสฺส ตฺตยํ = อุปริมคฺคตฺตยํ ต.ตัป.วิ. อุปริมคฺคตฺตเยน กิจฺจํ = อุปริมคฺคตฺตยกิจฺจํ

ศัพท์บาลี --->>อุปริมตล-->> คำแปล --->>น.,นปุ. พื้นอันมีในเบื้องบน แจกเหมือน กุล เช่น ส.เอก. อุปริมตเล ที่พื้นอันมีในเบื้องบน เป็นวิเสสนบุพพบท กัมมธารยสมาส มี อิม ปัจจัย ในชาตาทิตัทธิต เป็นภายใน มีวิเคราะห์ตามลำดับ ดังนี้ อิม.ชาตา.วิ. อุปริ ภวํ = อุปริมํ (ตลํ) พื้น อันมี ในเบื้องบน ชื่อว่า อุปริมํๆ อันมีในเบื้องบน [ลบ อิ ที่ อุปริ] วิ.บุพ.กัม.วิ. อุปริมํ ตลํ = อุปริมตลํ

ศัพท์บาลี --->>อุปริมตฺถก-->> คำแปล --->>น., นปุ. เบื้องบนแห่งกระหม่อม แจก เหมือน กุล เฉพาะฝ่ายเอกวจนะ ดู อุปริปาสาท

ศัพท์บาลี --->>อุปริมปสฺส-->> คำแปล --->>น.,นปุ. ข้างอันมีในเบื้องหน้า ดู อุปริมตล

ศัพท์บาลี --->>อุปริมปาท-->> คำแปล --->>น.,ปุ. เท้าอันมีในเบื้องหน้า แจก เหมือน ปุริส เช่น ทุ.เอก. อุปริมปาทํ ซึ่งเท้าอันมี ในเบื้องหน้า เป็นวิเสสนบุพพบท กัมมธารยสมาส มี อิม ปัจจัย ในชาตาทิตัทธิต เป็นภายใน มี วิเคราะห์ตามลำดับ ดังนี้ อิม.ชาตา.วิ. อุปริ ภโว = อุปริโม (ปาโท) วิ.บุพ.กัม.วิ. อุปริโม ปาโท = อุปริมปาโท

ศัพท์บาลี --->>อุปริวิเสส-->> คำแปล --->>น.,ปุ. คุณวิเศษในหน้าบน ดู อุปริมคฺค

ศัพท์บาลี --->>อุปริสีส-->> คำแปล --->>น.,นปุ. เบื้องบนแห่งศีรษะ ดู อุปริปาสาท

ศัพท์บาลี --->>อุปริอุมฺมาร-->> คำแปล --->>น.,นปุ. เบื้องบนแห่งธรณี ดู อุปริปาสาท


คำศัทพ์