ศัพท์บาลี --->>จร-->> คำแปล --->>ก. (ตฺวํ อ. ท่าน) จงประพฤติ จร ธาตุ ในความประพฤติ + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + หิ ปัญจมีวิภัตติ ลบ หิ สำเร็จรูปเป็น จร

ศัพท์บาลี --->>จรณ-->> คำแปล --->>น.,นปุ. อัน (การ) เที่ยวไป, ความประพฤติ แจกเหมือน กุล เช่น ป.เอก. จรณํ อ. การเที่ยวไป, อ. ความประพฤติ มาจาก จร ธาตุ ในความเที่ยวไป, ความประพฤติ + ยุ ปัจจัย แปลง ยุ เป็น อณ ได้รูปเป็น จรณ แปลว่า การเที่ยวไป, ความประพฤติ เป็นภาวรูป ภาวสาธนะ วิ.ว่า จรณํ = จรณํ

ศัพท์บาลี --->>จรณฏฺาน-->> คำแปล --->>น.,นปุ. ที่เป็นที่เที่ยวไป แจกเหมือน กุล เช่น ทุ.เอก. จรณฏฺานํ สู่ที่เป็นที่เที่ยวไป เป็นวิเสสนบุพพบท กัมมธารยสมาส มี ยุ ปัจจัย กัตตุรูป อธิกรณสาธนะ เป็นภายใน มีวิเคราะห์ตามลำดับ ดังนี้ ยุ.กัต.อธิ.วิ. จรติ เอตฺถาติ จรณํ (านํ) วิ.บุพ.กัม.วิ. จรณํ านํ = จรณฏฺานํ [ซ้อน ฏฺ หน้า ]

ศัพท์บาลี --->>จรติ-->> คำแปล --->>ก. (เช่น ปุคฺคโล อ. บุคคล) ย่อมเที่ยวไป, ย่อมประพฤติ จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + ติ วัตตมานาวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จรติ

ศัพท์บาลี --->>จรถ-->> คำแปล --->>ก. (ตุมฺเห อ. ท่าน ท.) จงเที่ยวไป, จงประพฤติ จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + ถ ปัญจมีวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จรถ

ศัพท์บาลี --->>จรนฺต-->> คำแปล --->>ก. เที่ยวไปอยู่ จร ธาตุ ในความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + อนฺต ปัจจัย ได้รูปเป็น จรนฺต ดู อกิลมนฺต

ศัพท์บาลี --->>จรนฺติ-->> คำแปล --->>ก. (เช่น ชนา อ. ชน ท.) ย่อมเที่ยวไป จร ธาตุ ในความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + อนฺติ วัตตมานาวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จรนฺติ

ศัพท์บาลี --->>จรปุริส-->> คำแปล --->>น.,ปุ. บุรุษผู้เที่ยวไป แจกเหมือน ปุริส เช่น ป.พหุ. จรปุริสา อ. บุรุษผู้เที่ยวไป ท. เป็นวิเสสนบุพพบท กัมมธารยสมาส มี อ ปัจจัย กัตตุรูป กัตตุสาธนะ เป็นภายใน มีวิเคราะห์ตามลำดับ ดังนี้ อ.กัต.กัต.วิ. จรนฺตีติ จรา (ปุริสา) วิ.บุพ.กัม.วิ. จรา ปุริสา = จรปุริสา

ศัพท์บาลี --->>จรมาน-->> คำแปล --->>ก. เที่ยวไปอยู่ จร ธาตุ ในความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + มาน ปัจจัย ได้รูปเป็น จรมาน ดู อชานมาน

ศัพท์บาลี --->>จรสิ-->> คำแปล --->>ก. (ตฺวํ อ. ท่าน) ย่อมประพฤติ จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + อ ปัจจัยใน กัตตุวาจก + สิ วัตตมานาวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จรสิ

ศัพท์บาลี --->>จราม-->> คำแปล --->>ก. (มยํ อ. เรา ท.) ย่อมเที่ยวไป จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + อ ปัจจัยใน กัตตุวาจก + ม วัตตมานาวิภัตติ ม อยู่หลัง ทีฆะ อ ที่สุดธาตุ เป็น อา สำเร็จรูปเป็น จราม

ศัพท์บาลี --->>จรามิ-->> คำแปล --->>ก. (อหํ อ. เรา) ย่อมเที่ยวไป จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + มิ วัตตมานาวิภัตติ มิ อยู่หลัง ทีฆะ อ ที่สุดธาตุ เป็น อา สำเร็จรูปเป็น จรามิ

ศัพท์บาลี --->>จริ-->> คำแปล --->>ก. (สกุโณ อ. นก) เที่ยวไปแล้ว จร ธาตุ ในความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + อี อัชชัตตนีวิภัตติ รัสสะ อี เป็น อิ สำเร็จรูปเป็น จริ

ศัพท์บาลี --->>จริต-->> คำแปล --->>น.,นปุ. การเที่ยวไป แจกเหมือน กุล เช่น ป.เอก. จริตํ อ. การเที่ยวไป คำว่า จริต มาจาก จร ธาตุ ในความเที่ยวไป + ต ปัจจัยในนามกิตก์ (นอกแบบ) ลง อิ อาคม ได้รูปเป็น จริต แปลว่า การเที่ยวไป เป็นภาวรูป ภาวสาธนะ วิ.ว่า จรณํ = จริตํ

ศัพท์บาลี --->>จริตุกาม-->> คำแปล --->>ว. ผู้ประสงค์เพื่ออันเที่ยวไป ปุ. แจก เหมือน ปุริส เช่น จ.พหุ. จริตุกามานํ (ภิกฺขูนํ) แก่ภิกษุ ท. ผู้ประสงค์เพื่ออันเที่ยวไป เป็น จตุตถีตัปปุริสสมาส วิ.ว่า จริตุ กามา = จริตุกามา (ภิกฺขู) [บทสมาส ลบนิคคหิตบทหน้า]

ศัพท์บาลี --->>จริตุ-->> คำแปล --->>น. อ. อันอัน…เที่ยวไป, อ. อันอัน…ประพฤติ, เพื่ออันเที่ยวไป, เพื่ออันประพฤติ จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + ตุ ปัจจัย ลง อิ อาคม สำเร็จรูปเป็น จริตุ ดู อาคนฺตุ

ศัพท์บาลี --->>จริตฺวา-->> คำแปล --->>ก. เที่ยวไปแล้ว จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + ตฺวา ปัจจัย ลง อิ อาคม สำเร็จรูปเป็น จริตฺวา

ศัพท์บาลี --->>จริยปฏิปกฺข-->> คำแปล --->>ว. อันเป็นปฏิปักษ์ต่อความประพฤติ ปุ. แจกเหมือน ปุริส เช่น ทุ.เอก. จริยปฏิปกฺขํ (ธมฺมํ) ซึ่งธรรม อันเป็นปฏิปักษ์ต่อความประพฤติ เป็นจตุตถีตัปปุริสสมาส วิ.ว่า จริยาย ปฏิปกฺโข = จริยปฏิปกฺโข (ธมฺโม)

ศัพท์บาลี --->>จริยาวส-->> คำแปล --->>น.,ปุ. อำนาจ (สามารถ) แห่งความประพฤติ แจกเหมือน ปุริส เช่น ต.เอก. จริยาวเสน ด้วยสามารถแห่งความประพฤติ เป็นฉัฏฐีตัปปุริสสมาส วิ.ว่า จริยาย วโส = จริยาวโส

ศัพท์บาลี --->>จริสฺสติ-->> คำแปล --->>ก. (เช่น ชโน อ. ชน) จักประพฤติ จร ธาตุ ในความประพฤติ + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + สฺสติ ภวิสสันติวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จริสฺสติ

ศัพท์บาลี --->>จริสฺสสิ-->> คำแปล --->>ก. (ตฺวํ อ. ท่าน) จักเที่ยวไป จร ธาตุ ในความประพฤติ + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + สฺสสิ ภวิสสันติวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จริสฺสสิ

ศัพท์บาลี --->>จริสฺสาม-->> คำแปล --->>(มยํ อ. เรา ท.) จักเที่ยวไป จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + สฺสาม ภวิสสันติวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จริสฺสาม

ศัพท์บาลี --->>จริสฺสามิ-->> คำแปล --->>ก. (อหํ อ. เรา) จักเที่ยวไป จร ธาตุ ในความประพฤติ, ความเที่ยวไป + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + สฺสามิ ภวิสสันติวิภัตติ สำเร็จรูปเป็น จริสฺสามิ

ศัพท์บาลี --->>จรึสุ-->> คำแปล --->>ก. (เช่น ชนา อ. ชน ท.) ประพฤติแล้ว จร ธาตุ ในความประพฤติ + อ ปัจจัยในกัตตุวาจก + อุ อัชชัตตนีวิภัตติ แปลง อุ เป็น อึสุ สำเร็จรูปเป็น จรึสุ

ศัพท์บาลี --->>จรํ-->> คำแปล --->>ก. เมื่อเที่ยวไป, เที่ยวไปอยู่ ศัพท์เดิมเป็น จรนฺต อ การันต์ในปุงลิงค์ ลง สิ ปฐมาวิภัตติ ฝ่ายเอกวจนะ แปลง นฺต กับ สิ เป็น อํ สำเร็จรูปเป็น จรํ แจกเหมือน ภวนฺต


คำศัทพ์